چهره هاي ماندگار و دغدغه هاي ماندگار
بهر تقدير شرايط حال حاضر سازمان تامين اجتماعي و بويژه محيط پيراموني آن ، بسيار مخاطره آميز و دغدغه آفرين است و بقول شاعر "هردم آيد غمي از نو به مبارك بادم" و به سبب افزايش تواتر و توالي طرحها و لوايح مرتبط با حوزه عمل سازمان تامين اجتماعي، هر روز اخبار و احتمالات نگران كننده اي براي شركاي اجتماعي (بيمه شده ، مستمري بگير، كارفرما) و مديران و كارشناسان سازمان تامين اجتماعي (در سطوح عالي تا اجرايي) مطرح مي شود.
علاوه بر شرايط عصري كشور ، عوامل و متغيرهاي ملي متعددي باعث دست اندازي ها و سرريزهاي حمايتي به منابع و مصارف سازمان تامين اجتماعي گرديده و مي گردد:
- طرح تحول اقتصادي و بويژه هدفمند سازي يارانه ها كه با گراني حاملهاي انرژي و انشعابات (آب، برق ، گاز ،بنزين و ...) منجر به افزايش هزينه هاي بنگاه ها گرديده است و عدم اجراي بسته هاي حمايتي بخش صنعت و خدمات و صنوف در اين ارتباط مزيد بر علت شده است.
- شرايط ركودي – تورمي اقتصاد ايران ، نرخ بالاي بيكاري ، كاهش شديد نرخ رشد اقتصادي ، اضمحلال توليد ملي ، نيروي كار غير مجاز خارجي، واردات و قاچاق افسار گسيخته و ... كه به كاهش ميزان اشتغال ملي و بالمال كاهش وروديهاي سازمان تامين اجتماعي و تقليل منابع بيمه اي و نسبت وابستگي آن منجر ميشود.
- خصوصي سازي و اجراي اصل 44 قانون اساسي و اقدامات وبرنامه هاي مربوط به كوچك سازي مقياس دولت و كاهش تصديها و شركتهاي دولتي و نياز متوليـان امـر به تعيين تكليف كاركنان و كارگران مجموعه هاي مزبور با كمترين هزينه
- شرايط سياسي حاكم بر كشور و منازعات مجلس و دولت و ساير قوا و بويژه نزديكي انتخابات مجلس شوراي اسلامي كه بهمين سبب بخشها يا افرادي از دولت و مجلس و ساير اجزاء و عناصر ذيمدخل و ذينفع ، نحله هاي فكري ، سياسي و ... بدنبال استفاده از سازمان تامين اجتماعي براي مهندسي آراء در انتخابات مجلس مي باشند.
- شرايط پيراموني سازمان تامين اجتماعي ، تعاملات آن با مجلس( تحقيق و تفحص ، كميسيونهاي اجتماعي و بهداشت) و نحوه ارتباط با وزارت رفاه و تامين اجتماعي و دو وزارتين كار و امور اجتماعي و بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و مسائل مربوط به وزارتخانه جديد التاسيس " تعاون ، كار و رفاه اجتماعي" كه مي تواند بر كاركردهاي اركان عالي و مديران عالي و مياني و اجرايي سازمان تامين اجتماعي در قبال اين دست اندازيها و سرريزهاي حمايتي ،مؤثر باشد .
- شرايط داخلي سازمان تامين اجتماعي و نوع تعاملات بين اركان عالي آن (هيئت امناء ،هيئت مديره ، ... ) ، ميزان و حدود اختيارات اركان عالي تصميم گيري و اجرايي سازمان كه مي تواند بر ميزان چابكي و ظرفيت ها و قابليت هاي لازم جهت انجام كنش مناسب و بموقع درقبال تغييرات و تحولات محيطي تاثير گذار باشد.
- نحوه ارتباط و تعامل سازمان تامين اجتماعي با شركاي اجتماعي و تشكل هاي مربوط (كارگري ، كارفرمايي ، مستمري بگيران و ...)
- مسائل داخلي سازمان تامين اجتماعي از ابعاد ساختاري ،مالي و نيروي انساني و نوع و نحوه تعامل تيمهاي مديريتي گذشته و فعلي با پرسنل شاغل و بازنشسته و ميزان انگيزش مديران و كاركنان ستادي ، استاني و اجرايي و شركتهاي وابسته و تابعه بويژه شركتها و مؤسسات ماموريتي و تكليفي و ... كه اين امر به سبب عدم ثبات مديريت ها بعضاً منجر به نوعي واگرايي ، بي انگيزگي و بي تفاوتي گرديده است و حال آنكه شرايط عصري سازمان تامين اجتماعي بيش از هر زمان ديگري انسجام دروني ، انتظام مديريتي ، همراستايـي و هم آوايي را مي طلبد و ضرورت دارد تا سازمان بدينطريق بتواند به يك هم افزايي (تضايف يا سينرژي) و برآيند مثبت از ظرفيت هاي بالقوه و بالفعل خود برسد.
در هر حال ماهيت سازمان تامين اجتماعي كه امانت ، حق الناس ، مشاع ، بين النسلي و سه جانبه مي باشد ايجاب مي نمايد كه پرچم آن سفيد باشد و بماند و فارغ از سلايق ، نحله هاي فكري و سياسي و معطوف به ارائه خدمات اجتماعي بعنوان يك كالاي عمومي و "خير اجتماعي" باشد.
بر همين اساس جهت ايجاد همگرايي سازماني و بين شركاي اجتماعي و كاركنان شاغل و بازنشسته ميبايست يكسري خط قرمزهايي را تعريف و تبيين و بعنوان "محور وحدت" و مبناي اتفاقي و اجماع نظر سازماني قرار داد. بعنوان مثال ميتوان از حفظ كيان و يكپارچگي (بخشهاي سرمايه گذاري ، بيمه اي و درماني) سازمان تامين اجتماعي ، لزوم حاكميت اصول و قواعد بيمه اي و محاسبات اقتصادي و اجتماعي (آمار – بيمه اي ودرماني) در تصميم گيري هاي سازمان، رعايت سه جانبه گرايي در اركان تصميم سازي، تصميم گيري و اجرايي سازمان و ... بعنوان برخي خط قرمزهاي اساسي سازمان تامين اجتماعي نام برد.
شركاي اجتماعي و مديران و كاركنان شاغل و بازنشسته سازمان تامين اجتماعي، اثبات كرده اند كه هرگاه خط قرمزها و كيان سازمان موصوف دچار چالش گرديده اند ، تمام سلايق ، ديدگاه هاي شخصي، حزبي ، گروهي و ... خود را وانهاده و حتي نوع رويكرد و نحوه برخورد متوليان گذشته و فعلي سازمان را نيز ناديده انگاشته و با تمام قامت و قوت خويش در مقابل دست اندازي به كيان سازمان تامين اجتماعي ايستاده اند و اين موضوع درخصوص كاركنان و مديران شاغل و بازنشسته از آن جهت كه خودشان جزئي از شركاي اجتماعي سازمان تامين اجتماعي بوده و در عداد ذينفعان حال و آينده آن مي باشند، بيشتر به چشم مي آيد .
شايدبسياري از وزراء ، مديران و كاركنان وزارتخانه ها و دستگاه هاي دولتي در تغييرات ساختاري دولت، به ادغام و انحلال وزارتخانه و يا دستگاه و سازمان خود رضايت بدهند و يا تبعيت كنند. چرا كه بالاخره يا بازنشسته مي شوند و يا به وزارتخانه جديد منتقل مي شوند و يا مثل گذشته (قانون تعديل نيروي انساني دولت دهه شصت) به سازمان تامين اجتماعي تحميل مي شوند. ولي كاركنان سازمان تامين اجتماعي نميتوانند نسبت به تحولات مربوط به كيان و يكپارچگي سازمان بي تفاوت باشند چرا كه در زمان اشتغال و بازنشستگي معيشت و آينده خود و آتيه خانواده خودرا در اين سازمان مي بينند . درحالي كه كارمندان دولت در وزارتخانه ها و دستگاه ها كار مي كنند، ولي وقتي بازنشسته مي شوند مستمري خود را از سازمان بازنشستگي كشوري مي گيرند ولي كاركنان تامين اجتماعي در طول زمان حيات خود (اشتغال ، بازنشستگي و ...) به سازمان تامين اجتماعي وابسته مي باشند.
شكست طرح جدايي بخش درمان سازمان تامين اجتماعي و الحاق آن به وزارت بهداشت ، درمان آموزش پزشكي كه با تلاش مديران و متوليان فعلي سازمان و زحمات شركاي اجتماعي و فعالان جامعه كارگري (با گرايشات و سلايق مختلف و حتي داراي اختلاف دروني ) و فعاليتهاي مجموعه هاي كارشناسي و فكري مستقل شاغل در سازمان تامين اجتماعي، (مديران و كاركنان شاغل و بازنشسته سازمان تامين اجتماعي) حاصل گرديد را ميتوان از آثار ، بركات و منشات اين همگرايي سازماني ناميد، كه توانست قدرت چانه زني مديريتي و كارشناسي سازمان تامين اجتماعي را به رخ بكشد.
در اين ميان اعلام موضع يكي از مديران عامل سابق سازمان تامين اجتماعي كه در "جام جم آنلاين" ، "همشهري آنلاين" ، "ايلنا" و "خبر آنلاين" انعكاس يافت ، جالب توجه بود و نشانگر اينست كه دغدغه مندي سازماني نسبت به يك سازمان اجتماعي ميتواند علاوه بر موروثي بودن (كاركنان شاغل و بازنشسته سازماني ) اكتسابي نيز باشد چرا كه مي بينيم مديرعاملي كه 15 سال پيش از سازمان رفته است، وقتي در جرايد و اخبار متوجه دست اندازي به كيان و يكپارچگي سازمان تامين اجتماعي مي گردد ، عكس العمل نشان ميدهد و بنظر مي رسد متوليان فعلي سازمان بايستي از اين دغدغه مندي چهره هاي ماندگار استقبال نمايند.
مديرعامل سازمان تامين اجتماعي در بدو شروع فعاليت خود بر استفاده از توان فكري نيروهاي شاغل و بازنشسته سازمان تاكيد نمود. متعاقب اين امر ، نگارنده طرحي تحت عنوان "چهره هاي ماندگار تامين اجتماعي" براي مستند سازي تاريخ شفاهي تامين اجتماعي ايران، بهره گيري از آثار و بركات تضارب آراء و افكار مديران وكارشناسان بازنشسته سازمان ، بهره مندي از نقطه نظرات اصلاحي و تكميلي فعالان، حاميان و صاحبنظران عرصه تامين اجتماعي (شركاي اجتماعي و تشكل هاي مربوطه و افراد تاثيرگذار در قواي سه گانه ) به ايشان ارائه گرديد و سپس "انجمن راز تسنيم حيات" بعنوان يك سازمان عمومي غير دولتي (NGO) فعال در حوزه رفاه و تامين اجتماعي اين طرح را در دستور كار خود قرار داد ولي تحقق اين امر به يك حمايت مالي و مديريتي مناسب نياز دارد .
بنظر مي رسد در شرايط فعلي سازمان تامين اجتماعي ، بيش از هر زمان ديگري نياز به ايجاد همگرايي و تعامل مثبت و سازنده با شركاي اجتماعي و مديران و كارشناسان بازنشسته خود دارد و بايستي دراين زمينه پيشقدم شود و مهمتـر آنكه سازمان بايستي بجاي برخورد واكنشي و انفعالي با پديده ها و نظام قانون گذاري كشور، با تكيه بر هسته هاي فكري و انديشه مند خود بصورت فعال و كنشي در عرصه هاي تصميم سازي و تصميم گيري حاضر شود.
- تجليل و تقدير از چهره هاي ماندگار و مفاخر تامين اجتماعي و تشكيل اطاق فكر و هسته انديشه اي با حضور صاحبنظران مجرب اين حوزه
- احياء و تجديد فعاليت مؤسسات عالي پژوهش تامين اجتماعي ، مؤسسه آتيه و انتشار نشريه تخصصي آتيه
- احياء و تجديد فعاليت معاونت هاي فرهنگي و اجتماعي، امور استانها ، اداره كل آموزش در يك ساختار چابك و توانمند
- توليد محتواي تخصصي و نظري براي تاثير گذاري در مجامع و مراجع تصميم سازي و تصميم گيري
- جريان سازي و كار رسانه اي و ارتباطي منسجم و عالمانه و حرفه اي براساس محتواي نظري و علمي توليدي
- و ...
بهر تقدير وقت آن رسيده است كه سازمان تامين اجتماعي به سراغ مفاخر و چهره هاي ماندگار خود كه داراي دغدغه هاي پايا و مانايي براي سازمان تامين اجتماعي هستند، برود و از توان و ظرفيت بالقوه آنان استفاده نمايد.
دیباچه